Śródziemie

Władca Pierścieni (oryg. The Lord of the Rings) – powieść fantasy J. R. R. Tolkiena, której akcja rozgrywa się w mitycznym świecie Śródziemia.
Jest ona kontynuacją innej powieści tego autora zatytułowanej Hobbit, czyli tam i z powrotem.

Sześć ksiąg

Władca Pierścieni jest często mylnie nazywany trylogią, choć w rzeczywistości jest to powieściowa całość, podzielona na sześć ksiąg. Ze względu na swoją dużą objętość została wydana w trzech tomach z powodu nacisków wydawcy^[1]; nie było to jednak oryginalne zamierzenie Tolkiena. Powieść składa się z sześciu części:

Wydane w tomie I – Drużyna Pierścienia (The Fellowship of the Ring)

1. Powrót cienia (Return of the Shadow)

2. Drużyna Pierścienia (The Fellowship of the Ring).

Wydane w tomie II – Dwie Wieże (The Two Towers)

3. Zdrada Isengardu (The Treason of Isengard)

4. Podróż do Mordoru (The Journey to Mordor)

Wydane w tomie III – Powrót Króla (The Return of the King)

5. Wojna o Pierścień (The War of the Ring)

6. Powrót króla (The Return of the King).

Geneza

Pisaną przez ok. 12 lat (m.in. w czasie II wojny światowej) książkę wydano w Wielkiej Brytanii w latach 1954–55. W połowie lat 60. Władca Pierścieni stał się fenomenem wydawniczym w krajach anglosaskich, a następnie na całym świecie (w Polsce ukazała się w latach 1961–1963). Książkę przetłumaczono na dziesiątki języków. Sukces książki spowodował gigantyczny rozwój gatunku fantasy, ale mimo tysięcy książek Władca Pierścieni wciąż pozostaje najbardziej cenioną pozycją tego gatunku literackiego.
Treścią książki jest misja mająca na celu zniszczenie Jedynego Pierścienia (wykutego przez Władcę Ciemności w Orodruinie), który pozwala kontrolować inne Pierścienie Władzy. Czynu tego musi dokonać Frodo Baggins, hobbit z Shire, aby umożliwić pokonanie Saurona, tytułowego Władcę Pierścieni. Towarzyszy mu wierny przyjaciel – Samwise Gamgee.

Przekłady na język polski

• Maria Skibniewska, Warszawa 1961–1963, wyd. Czytelnik – trzecie (po holenderskim i szwedzkim) tłumaczenie Władcy Pierścieni na język obcy^[3]
• Jerzy Łoziński, Warszawa 1996–1997, wyd. Zysk i S-ka
• Władca Pierścieni, Warszawa 2001, wyd. Amber: tom I i II (części I – IV) – Maria i Cezary Frąc, wiersze Tadeusz Olszański, tom III – opracowanie przekładu Maria i Cezary Frąc, część V Aleksandra Januszewska, część VI Aleksandra Jagiełowicz, wiersze – Tadeusz Olszański, dodatki Ryszard Derdziński.

Adaptacje

Władca Pierścieni został sfilmowany dwa razy. W latach 1977–1979 firma Warner Brothers podjęła próbę ekranizacji książki w postaci filmu animowanego. Przeniesienia powieści na ekran podjął się znany twórca animacji filmowych Ralph Bakshi, który nakręcił pierwszą część filmu Władca Pierścieni, obejmującą ok. półtora tomu powieści, ale wskutek miernego powodzenia filmu, ekranizacja nie została ukończona.
Największym problemem z ekranizacją filmu było wiarygodne przedstawienie świata opisanego przez Tolkiena. Dopiero pojawienie się rozwiniętej grafiki komputerowej pozwoliło na nakręcenie filmu z prawdziwego zdarzenia. Ekranizacje kolejnych tomów ukazały się w kinach, w około rocznych odstępach, w 2001, 2002 i 2003 roku, pod postacią trylogii Władca Pierścieni Petera Jacksona, bijąc rekordy oglądalności. W 2001 roku (w Polsce w lutym 2002) na ekrany wszedł film Władca Pierścieni. Drużyna Pierścienia. Kolejna część – Władca Pierścieni. Dwie wieże, ukazała się w 2002 (w Polsce w styczniu 2003). Ostatnia – Władca Pierścieni. Powrót króla, weszła na ekrany 16 grudnia 2003 (w Polsce 1 stycznia 2004) i zdobyła 11 statuetek nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej, w tym za najlepszy film roku 2003.
Radio BBC wyprodukowało w oparciu o Władcę Pierścieni kilka słuchowisk radiowych.

Gry komputerowe

W oparciu o powieść i trylogię filmową Władca Pierścieni powstało również wiele gier komputerowych, głównie przygodowe, strategiczne i akcji.

Tytuł	Rok	Wydawca	Producent	Platformy
The Hobbit (1982)	1982	Melbourne House	Beam Software	Amstrad CPC, ZX Spectrum, Commodore 64, BBC, Dragon 32, Oric Atmos, MSX, Apple II, IBM PC
Lord of the Rings: Game One (AKA: The Fellowship of The Ring)	1985	Melbourne House	Beam Software	ZX Spectrum, Commodore 64, BBC, Dragon 32, Macintosh, Apple II, IBM PC
The Shadows of Mordor	1987	Melbourne House	Beam Software	Amstrad CPC, Commodore 64, ZX Spectrum, Apple II, IBM PC
War in Middle-earth	1988	Melbourne House	Melbourne House	C64, Spectrum, Amstrad CPC, Amiga, Atari ST, IBM PC
The Crack of Doom	1989	Melbourne House	Beam Software	Commodore 64, IBM PC
The Lord of the Rings Volume 1	1990	Interplay, Electronic Arts	Interplay, Chaos Studios (Amiga)	Amiga, IBM PC
The Lord of the Rings Volume 2	1991	Interplay	Interplay	IBM PC
J. R. R. Tolkien's Riders of Rohan	1991	Konami, Mirrorsoft	Beam Software, Papyrus	IBM PC
The Lord of the Rings Volume 1	1994	Interplay	Interplay	Super NES
Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia	2002	Vivendi Universal Games	Surreal Software	MS Windows, PlayStation 2
			The Whole Experience	Xbox
			Pocket Studios	Game Boy Advance
Władca Pierścieni: Dwie Wieże	2002	Electronic Arts	Stormfront Studios Hypnos Entertainment (GCN)	PlayStation 2, Xbox, GameCube
			Griptonite Games	Game Boy Advance
Władca Pierścieni: Powrót Króla	2003	Electronic Arts Aspyr (OS X)	Electronic Arts,Hypnos Entertainment (GCN & Xbox) Beenox (OS X)	MS Windows, PlayStation 2, Xbox, GameCube, OS X
		Electronic Arts	Griptonite Games	Game Boy Advance
Władca Pierścieni: Wojna o Pierścień	2003	Sierra	Liquid Entertainment	MS Windows
The Hobbit	2003	Sierra	Midway Austin	MS Windows, PlayStation 2, Xbox, GameCube
			Saffire	Game Boy Advance
Władca Pierścieni: Trzecia Era	2004	Electronic Arts	Electronic Arts	PlayStation 2, Xbox, GameCube
Władca Pierścieni: Trzecia Era (GBA)	2004	Electronic Arts	Griptonite Games	Game Boy Advance
Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie	2004	Electronic Arts	EA Los Angeles	MS Windows
The Lord of the Rings: Tactics	2005	Electronic Arts	Amaze	PlayStation Portable
Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie II	2006	Electronic Arts	EA Los Angeles	MS Windows, Xbox 360
Władca Pierścieni: Bitwa o Śródziemie II – Król Nazguli	2006	Electronic Arts	EA Los Angeles	MS Windows
The Lord of the Rings Online: Shadows of Angmar	2007	Turbine, Inc., Midway	Turbine, Inc.	MS Windows
The Lord of the Rings Online: Mines of Moria	2008	Turbine, Inc., Midway	Turbine, Inc.	MS Windows
Władca Pierścieni: Podbój	2009	Electronic Arts	Pandemic Studios	Xbox 360, PlayStation 3, MS Windows, Nintendo DS
The Lord of the Rings Online: Siege of Mirkwood	2009	Turbine, Inc.	Turbine, Inc.	MS Windows
Władca Pierścieni: Wyprawa Aragorna	2010	Warner Bros. Interactive Entertainment	Headstrong Games TT Fusion	Wii, Nintendo DS, PlayStation 2, PlayStation Portable, PlayStation 3
Władca Pierścieni: Wojna na Północy	2011	Warner Bros. Interactive Entertainment	Snowblind Studios	PlayStation 3, MS Windows, Xbox 360
The Lord of the Rings Online: Rise of Isengard	2011	Warner Bros. Interactive Entertainment	Turbine, Inc.	MS Windows
The Lord of the Rings Online: Riders of Rohan	2012	Warner Bros. Interactive Entertainment	Turbine, Inc.	MS Windows
Guardians of Middle-earth	2012	Warner Bros. Interactive Entertainment	Monolith Productions	Xbox 360, PlayStation 3
LEGO The Lord of the Rings: Władca Pierścieni	2012	Warner Bros. Interactive Entertainment	Traveler's Tales	Microsoft Windows, Wii, Nintendo 3DS, PlayStation Vita, PlayStation 3, Nintendo DS, Xbox 360
The Hobbit: Kingdoms of Middle-earth	2012	Warner Bros. Interactive Entertainment	Kabam	Android, iOS